Het carillon kan worden bespeeld door de beiaardier en door de speeltrommel.
De beiaardier
Twee keer per week bespeelt Stadsbeiaardier Rien Donkersloot het klokkenspel:
op maandagen van 12:00 tot 13:00 uur
op vrijdagen van 12:45 tot 13:15 uur.
Het carillon van de Bakenessertoren wordt één keer per week door Donkersloot bespeeld:
op vrijdagen van 11:30 tot 12:00 uur.
De speeltrommel
Het versteken van de speeltrommel. Vlnr: Hans Terlouw, Rien Donkersloot, Arent van Heems
De speeltrommel speelt vier keer per uur een melodie. De melodieën worden gekozen en gearrangeerd door Rien Donkersloot, die de speeltrommel twee keer per jaar laat ‘versteken’.
In mei 2020 zijn de volgende melodieën verstoken:
– Hele uur: Entsagung, Felix Mendelssohn
– Kwartier 1: Sonatine (fragment), Ludwig van Beethoven
– Halve uur: Menuet, Georg Philipp Telemann
– Kwartier 2: Ach, du feiner Reiter, volkslied
Het was druk de afgelopen weken in de Grote Kerk; terwijl de werkzaamheden in het koor in volle gang zijn.
De Open monumentendagen op 14 en 15 september 2019 werden weer goed bezocht.
Muziek, excursies naar het Müller-orgel, de slingerproef van Foucault en de torenbeklimmingen vulden de dagen. Naast de uitvoeringen van het Korenlint was er een optreden van het Haarlems Accordeonorkest dat dit jaar 60 jaar bestaat. De torenbeklimmingen waren zoals elk jaar weer razend populair. Onze rondleiders hebben weer 100 enthousiaste bezoekers van het uitzicht op de toren laten genieten.
Haarlems Accordeonorkest
De Bavodag op 15 oktober 2019 begon, na het hijsen van de Bavovriendenvlag, met een carillonconcert door stadsbeiaardier Rien Donkersloot.
De Vriendenvlag wordt uitgehangen.
Er was veel meer mooie muziek: Anton Pauw bespeelde het Müller-orgel, sopraan Martha Bosch op het koororgel begeleid door Matthias Havinga, het Eboniet Saxophone Quartet, het Mistral fluitkwartet en ten slotte de Oude Bavo Cantorij o.l.v. Anton Pauw.
Martha Bosch en Matthias Havinga.
Kunsthistorica Elisabeth den Hartog presenteerde een nieuwe publicatie van de Bavovrienden: Monsters in het koor. Zij geeft daarin context en betekenis van de veertiende-eeuwse gebeeldhouwde zwikken in het koor. Een prachtig boekje, goed geschreven en rijk geïllustreerd.
Dames van weleer
Rondleider Koen Vermeij heeft nieuwe verhalen opgediept over de Bavo en deed geïnteresseerden daarvan genieten.
Koen Vermeij met nieuwe verhalen over de Oude Bavo.
Gedurende de hele dag toonde Theo van Paradijs zijn prachtig model van de toren in het koor.
Tussen de bedrijven door werd de slingerproef van Foucault gedemonstreerd.
De Bavodag werd afgesloten door de Oude Bavo Cantorij.
Oude Bavo Cantorij o.l.v. Anton Pauw.
Het Bavoconcert werd dit jaar voor de tweede keer georganiseerd. Het vond plaats op 10 oktober 2019, de zondagavond na de Bavodag.
Camerata RCO, leden van het Koninklijk concertgebouworkest, speelden een aangepaste versie van de zevende symfonie van Anton Bruckner. Het concert was prachtig, de akoestiek verrassend. Van het concert is een CD opname gemaakt. De reacties na afloop waren zeer enthousiast.
Het was voor de Vrienden de eerste keer dat er toegangskaarten besteld en betaald konden worden via onze website.
Museumnacht kids werd in 2017 voor het eerst in Den Haag georganiseerd. Haarlem is dit jaar de tweede stad waar dit evenement plaatsvond. Elf culturele instellingen deden mee. Op 19 oktober 2019 vond de opening plaats in de Oude Bavo. alle 3.000 kaarten voor Museumnacht kids waren verkocht.
De Protestantse gemeente en de Bavovrienden maakten mede het evenement in de Grote Kerk mogelijk. de Protestantse gemeente had een popcornkraam opgetuigd, een aantal rondleiders van de Vrienden hadden zich verkleed als verschillende personages uit het verleden die een band hadden met de Bavo. Zo was het onder meer mogelijk Bavo zelf op de wakerszolder te ontmoeten.
Voor veel kinderen (en hun ouders) was dit een leuke, interessante eerste kennismaking met de Grote kerk. Laten we hopen dit in het aantal nieuwe leden terug te kunnen zien.
PopcornkraamRondleiders deden figuren uit het verleden herlevenDe hoogste toren bouwenDames van weleerDansen op de muziek van het Müller-orgel
De omvangrijke restauratie van de koepelkathedraal (de nieuwe naam van de Kathedrale Basiliek Sint-Bavo of ‘de nieuwe Bavo’ aan de Leidsevaart) is bijna voltooid en hij is mooier dan ooit! Een nieuwe fase in de geschiedenis van de kerk breekt aan. Om dit te vieren kan je dit jaar t/m 30 september op bijna 60 meter hoogte via een spectaculaire brug van toren naar toren.
In maart werd de laatste hand gelegd aan het herstel van de zerkenvloer in het koor. De werkzaamheden verliepen voorspoedig, de vloer ligt er prachtig bij.
Nu de zerkenvloer klaar is, kunnen de werkzaamheden aan het koorhek weer voortgezet worden.
“In de voetsporen van Cajanus” heet het evenement in het Oliehuis dat op zondag 22 januari van 12.00 tot 15.00 uur plaatsvindt. Met Michael Poels die in maart in de opera Cajanus speelt en zingt.
Op zaterdag 21 januari om 13.00 uur zal de stadstroubadour Feddie Kuiper bij de Cajanuspilaar het Cajanuslied zingen en wel in de aanwezigheid van twee hele lange mannen: Brahim (2 meter 47) uit Marokko en Abdramane (2 meter 37) uit Ivoorkust.
Is het theater? Is het lekker eten? Is het de kunst van het samenzijn? Aan tafel op de WinterParade beleef je het allemaal. ‘De Tafel’ is het 120 meter lange podium voor een afwisselend programma met acteurs, dansers, muzikanten en meer. Ondertussen wordt er gezorgd voor een heerlijke maaltijd. Verwacht korte acts van kunstenaars en artiesten die samen met de koks en serveersters de tafel beklimmen en een kleurrijk gezelschap vormen.
Het bestuur wil een werkgroep Müllerorgel oprichten met als doel informatie over het Müllerorgel op één plaats samen te brengen en bestaande activiteiten rond het wereldberoemde orgel te ondersteunen en nieuwe te organiseren. Het mede-organiseren van het befaamde Internationaal Orgelconcours Jan Pieterszoon Sweelinck zou één van haar eerste taken worden. Menigeen koestert een warme herinnering aan de finale van dat concours in 2014 in deze kerk.
Oproep: Als u denkt een bijdrage te kunnen leveren aan de op te richten werkgroep Müllerorgel, neem dan per email contact op: mullerorgel@bavovrienden.nl waarin u aangeeft wat de aard van uw bijdrage zou kunnen zijn.
Namens het bestuur wensen wij u fijne feestdagen en een goed 2017 toe.
De gemeente Haarlem laat uitgebreide onderhoudswerkzaamheden uitvoeren in de toren. Om het werk goed doorgang te kunnen laten vinden, wordt vanaf 10 oktober 2016 het uurwerk en het carillon uitgeschakeld.
Door Anja van Zalinge – Stadsarcheoloog.
Maart 2016.
De puzzeltocht naar de contouren van de voorgangers van de Grote- of St. Bavokerk is in de eerste week van februari verder gegaan. Het onderzoek werd voor de derde keer uitgevoerd, en ook nu weer in vijf dagen. Elke keer een paar dagen, dat doen we vooral om het huidige gebruik van de kerk zo min mogelijk te verstoren. Maar ook omdat het onderzoek net als een puzzel is, waarbij we steeds een stukje vinden, het grondig onderzoeken en erover nadenken om daarna weer een puzzelstukje te zoeken en te leggen.
Afgelopen twee jaar vonden we de muren van een tufstenen en bakstenen kerk, voorloper(s) van de huidige kerk. Daarvan zijn de muren aan de zuidkant (2014) en de oostkant en deels de westkant (2015) gevonden. Dit jaar (2016) is de noordmuur onderzocht en hebben we gekeken of er nog een oude ingang van de toenmalige kerk aanwezig is. Ook is geprobeerd om de oude restanten die we afgelopen zomer in een kelder onder de zeventiende eeuwse predikantenkamer onderzochten, op te zoeken buiten de kelder, in de kerk zelf.
De noordmuur hebben we goed kunnen blootleggen en bestuderen. Op de plek waar een ingang zou moeten zitten op basis van de afmetingen van kerken uit die tijd, was de muur inderdaad onderbroken. De groffe en rafelige toestand van de muur en het ontbreken van een mooie gladde afwerking, die je bij een ingang eigenlijk zou verwachten, doet ons nog wel een beetje twijfelen. Wat betekent dit? Het puzzelstukje is nog niet helemaal gelegd.
Aanzicht muren bij predikantenkamer
Datzelfde geldt voor de muur bij de predikantenkamer. De dertiende eeuwse kloostermoppen konden van deze kant helaas niet worden bekeken omdat we al snel last kregen van opwellend grondwater en omdat er restanten van een begraving op die plek lagen. Om hier goed te kunnen onderzoeken moet je eigenlijk grootser uitpakken en een groter oppervlakte openleggen, liefst met pompen.
De ingang in de muur
Het onderzoek levert vooral muurwerk op en nauwelijks voorwerpen. Dat komt omdat de meeste grond, tot zo’n dikke twee meter onder de zerken, behoorlijk verstoord en verrommeld is door allerlei graafwerkzaamheden in voorgaande eeuwen. En daarna zijn bijna alle begravingen verdwenen, daarvan vinden we alleen nog wat los botmateriaal.
Voor het eerst hadden we de tijd om de losse grond die onder de zerken werd uitgegraven op een zeef te verwerken. Op de zeef blijven alle aanwezige vondsten liggen. Vooral de allerkleinste, die je met de schep niet kunt zien, worden daardoor toch gevonden. Ook de vondsten die te klein zijn om met de metaaldetector op te sporen blijven op de zeef achter.
Zeven van het opgespitte zand
Hierdoor zijn er dit jaar meer voorwerpen gevonden dan tijdens voorgaande onderzoeken, ook uit de diepste, oudste lagen. Er zijn veel kleine stukjes aardewerk, zeer nuttig voor het dateren van de bodem en de muurwerken. Maar ook veel oude knikkers, fragmenten van sieraden, spelden van de lijkwades, knoopjes en haakjes van kleding en munten kwamen tevoorschijn.
Enkele bijzondere vondsten zijn onder meer een stukje textiel met gouddraad, een muntgewichtje van de Antwerpse gouden munt de Nobel en een zeldzaam dertiende-eeuws muntje. De oudste vondst is een vuurstenen pijlpuntje uit de Steentijd. Die moet uit het strandwalzand, waar de kerk op is gebouwd, zijn gekomen. In de tijd ver voor Haarlemmers hier ter kerke gingen liepen er al jagers/verzamelaars op de plek die we nu Grote Markt noemen.
Drie voorbeelden van vondsten die gedaan zijn:
Vuurstenen pijlpunt
In de prehistorie bestond het gebied dat nu Haarlem heet uit hoge en droge strandwallen waarop uitgestrekte bossen groeiden. Tussen de strandwallen lagen grote veenmoerassen. De eerste mensen kwamen in de late steentijd (3600 – 2000 v. Chr.)uit het de omgeving van het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug naar de kust. Zij waren jagers en verzamelaars. Ze woonden in hutjes en trokken van plek naar plek. Die hutjes bouwden ze op de hoge strandwallen, daar konden ze droog wonen en uitstekend jagen en vissen. In Haarlem vinden we vooral bewijzen van hun aanwezigheid door de (vuur)stenen gebruiksvoorwerpen die we aantreffen in het strandwalzand. De in Haarlem gevonden vuurstenen pijlpuntjes zijn op een hand te tellen. Daarom is de vondst van dit pijlpuntje zeker bijzonder te noemen.
Gouddraad/brokaat
Textiel vinden we nauwelijks bij begravingen tot nu toe. Dat komt omdat mensen lange tijd alleen in lijkwades werden gegraven en diezijn in het zand van de bodem vergaan. Maar ook daarna, als men in de eigen kleding wordt begraven, vinden we weinig daarvan terug. In de Bavo zijn de meeste begravingen verdwenen, dus de kans op restanten van kleding is nihil. Toch hebben we twee fragmenten textiel gevonden. Een daarvan is een stukje brokaat. Brokaat is een zijdeweefsel met ingeweven figuren, meestal met goud-of zilverdraad. Het gouddraad is bij dit fragment nog goed zichtbaar. Het is zeker van een ‘rijke stinkerd’ geweest, want dit is een duur soort textiel.
Muntgewichtje
Laat 16e eeuw
Lange tijd waren er bij de handel in Haarlem vele, verschillende valuta in omloop. Hierdoor was de geldwisselaar een bekend verschijnsel in het stadsbeeld. Bij hem kon men allerlei soorten valuta wisselen. De geldwisselaar gebruikte muntgewichtjes om te bepalen van welke valuta een munt was en het waard was.
Het gewichtje dat in de Bavo is gevonden is van een Antwerpse munteenheid, de nobel. Dat is een gouden munt met daarop een schip afgebeeld. Op het gewichtje staat aan de ene kant het schip en aan de andere kant het Antwerpse handje. Het gewichtje is net als de munt 6,7 gram.
Print dit artikel
